8 Ekim 2024 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu toplantı, Kafkasya’daki istikrarı sağlama ve iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik önemli bir fırsat sundu. Putin’in basın sözcüsü Dmitri Peskov, bu görüşmede Zengezur Koridoru konusuna değinildiğini belirtti. Aliyev, koridorun Azerbaycan için stratejik önemine dikkat çekerken, Paşinyan geçişin güvenliğinin sağlanması gerektiğini dile getirdi. Putin, her iki tarafın endişelerini dikkate alarak ortak bir çözüm bulmalarında aktif bir arabulucu rolü üstleniyor.
Zengezur Koridoru, Azerbaycan tarafından önerilen ve yaklaşık 40 km uzunluğunda olan bir ulaşım hattıdır. Bu koridor, Ermenistan’ın Syunik bölgesi üzerinden geçerek Azerbaycan’ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım sağlamayı amaçlamaktadır. Konu, Azerbaycan ve Türkiye tarafından, 2020’deki İkinci Karabağ Savaşı’nın ardından daha fazla gündeme getirilmektedir. Ancak Ermenistan, bu koridora karşı sürekli itiraz etmekte ve “koridor mantığı”nın üçlü ateşkes anlaşmasına aykırı olduğunu savunmaktadır. Ermenistan tarafı Zengezur Koridoruna alternatif olarak “Sulh kavşağı” adlı bir proje sundu. Paşinyan’ın planı, Türkiye, Azerbaycan ve İran üzerinden geçecek bir ulaşım koridorunun her bir ülkenin egemenliği ve yargı yetkisi altında işlemesini öngörüyor. Bu öneri, Rusya’nın müdahalesini dışlayan bir çözüm arayışını yansıtıyor.
Putin, Zengezur Koridoru’nun hayata geçirilmesine yönelik olumlu bir tutum sergileyerek, bu projenin Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış anlaşmasının imzalanmasına katkı sağlayabileceğini ifade etti. 18-19 Ağustos 2024 tarihlerinde Bakü’ye yaptığı ziyarette, iki ülke arasında sınırların belirlenmesi ve lojistik hatların açılması konusundaki istekliliğini vurguladı. Putin’in “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanması için bir şeyler yapabiliriz” ifadeleri, Zengezur Koridoru’nun açılmasının önemli bir adım olacağını gösteriyor.
Putin’in açıklamalarına paralel olarak, Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Ermenistan yönetimini Zengezur Koridoru’na ilişkin anlaşmaları sabote etmekle suçlayarak, Moskova’nın projenin bir an önce hayata geçirilmesi konusundaki kararlılığını ortaya koydu. Bu tutum, Rusya’nın Zengezur Koridoru’nun ekonomik faydalarını öngördüğünü ve bunun, Orta Asya ile Güney Kafkasya arasında ticaret yollarını canlandırma hedefinde önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.
Bu bağlamda, İran’ın Zengezur Koridoru’na karşı tepkileri dikkat çekmektedir. İranlı yetkililer, projenin Tahran’ın stratejik konumunu zayıflatacağı ve Batı’nın etkisini artıracağı endişesini taşıyorlar. İran basınında Zengezur Koridoru, “Siyonist Koridor” olarak adlandırılarak daha da olumsuz bir şekilde yansıtılıyor. Zengezur Koridoru’nun, İran ile Ermenistan arasındaki ilişkilere olumsuz etkisi olabileceği kaygıları, Tahran’ın bu projeye karşı gösterdiği direncin sebepleri arasında yer alıyor.
Zengezur Koridoru, sadece bir ulaşım projesi değil, aynı zamanda bölgedeki güç dengelerini etkileyen önemli bir jeopolitik meseledir. Putin’in bu projeye verdiği önem, Rusya’nın Kafkasya’daki rolünü güçlendirme arayışının bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, gelecekteki bölgesel dinamiklerin nasıl şekilleneceğine dair belirleyici bir etki yaratabilir.
ROSTRA STRATEJİ 